Pozostać na wierzchu = przeżyć

OBEN BLEIBEN = ÜBERLEBEN

Pozostać na wierzchu = przeżyć

… to główne hasło Petera Aschauera, twórcy i właściciela firmy ABS – Lawinnen Airbag System. Założyciel firmy zajmuje się już od ćwierćwiecza tematyką lawin, koncentrując się przede wszystkim na problematyce zapobiegania zasypaniu ofiar przez lawiny (dzięki działaniu ABS), a tym samym znacznemu zwiększeniu szans przeżycia podczas porwania przez lawinę.

Historia systemu zaczęła się od kuriozalnej obserwacji... Alpy, lata siedemdziesiąte, myśliwy – wielokrotnie schodzący stromymi stokami z zastrzeloną zwierzyną i dużym plecakiem na plecach – skraca żmudne zejście, zjeżdżając po śniegu „na siedzeniu” i wywołując swoim zjazdem małe deskowe lawiny. Nigdy jednak nie zostaje całkowicie zasypany. Te doświadczenia poddały pomysł przeprowadzenia prób z balonami i dużymi kanistrami przymocowanymi do ciała. Zwiększyły one jego objętość i nie dopuściły do wciągnięcia pod lawinę.

Ich efekty były zaskakujące, w konsekwencji w 1980 roku Peter Aschauer patentuje system ochrony przed lawiną. Po 5 latach eksperymentów i prób z auto-airbagami oraz pracy nad stworzeniem odpowiedniego systemu nośnego, opracowanego wspólnie z Bergwachtem, w 1985 roku po raz pierwszy wystawia na ispo w Monachium w pełni funkcjonujący produkt –plecak zaopatrzony w system ABS. 

Filozofia ABS jest prosta: „kto jest na wierzchu, ten przeżyje”. Teoria stojąca za tym jest zdecydowanie bardziej skomplikowania, opiera się jednak na genialnej idei, której celem jest stworzenie produktu, który – w przypadku nieszczęścia, jakim jest porwanie przez lawinę – zapobiegnie zasypaniu. Rozstrzygający jest stosunek wagi do objętości.

Człowiek porwany przez lawinę ma przy wadze około 100 kg wraz z wyposażeniem (narty) około 100 litrów „wyporności”, podczas gdy 100 kilogramów suchego śniegu¹ to 250 litrów!!! Dzięki otwarciu w ciągu 2 sekund balonów ABS’u równowaga zostaje zachowana, a człowiek porwany przez lawinę utrzymuje się na powierzchni, co maksymalizuje szansę na przeżycie. ABS jest jedynym „przyrządem ratunkowym”, który nie dopuszcza do zasypania. Inne przyrządy służą do namierzania i wykopywania osoby zasypanej. Najszybszą pomocą jest pomoc koleżeńska – zakładając, że lawina porywa partnera, a my jesteśmy wyposażeni w detektor lawinowy, sondę i łopatę, to wprawny posiadacz detektora w ciągu kilku minut namierzy zasypanego. Jeśli partner jest 2 metry pod śniegiem to dokopanie się do niego zajmie nam około 45 minut. Bardzo redukuje to szanse na wykopanie go żywego, natomiast ABS utrzymując nas na powierzchni, daje maksymalne szanse na samodzielne wyzwolenie się lub na błyskawiczne działanie partnera.

W początkowym okresie działania firmy wiele osób sceptycznie odnosiło się do walorów systemu, pomimo wielu prób, które robiono we współpracy z Instytutem Lawinowym w Davos: ŐAV i DAV, gdzie manekiny ubrane w plecaki ABS z otwartymi balonami umieszczano na środku zbocza i sztucznie wywoływano lawinę. We wszystkich przypadkach manekiny pozostawały na wierzchu lawiny. Próby te były dokumentowane na taśmie video. Co innego jednak manekiny, a co innego człowiek. Na statystyki z udziałem ludzi trzeba było jednak poczekać.

W ciągu ostatnich lat zostało udokumentowanych 100 wypadków lawinowych, w których ludzie porwani przez lawinę byli wyposażeni w plecaki ABS. Aż w 97 przypadkach poszkodowani przeżyli. W jednym przypadku użytkownik miał pustą butlę, w drugim poszkodowany spadł z lawiną w terenie skalistym i zmarł na skutek obrażeń powstałych w wyniku uderzeń o skały, a w trzecim wypadku poszkodowany wstał z lawiniska, zdjął plecak z otwartymi balonami i został zasypany przez lawinę wtórną. ABS to zatem prawie 100% szans na przeżycie!

Dopiero te udokumentowane relacje ludzi, którzy przeżyli dzięki ABS

(http://www.abs-airbag.com), przekonały wielu sceptyków do zasadności ich używania. Obecnie plecaki z ABS znajdują się na wyposażeniu w większości organizacji ratunkowych Europy m.in. w Austrii (ŐBD – 1000 szt.), Polsce (TOPR – 100 szt.), Niemczech (Bergwacht – 300 szt.), Szwajcarii (SAV – 300 szt.), Słowacji (ZHS – 90 szt.), Francji (Ski Patrol – 1000 szt.).

W ABS wyposażone są także Jednostki Żandarmerii Górskiej krajów alpejskich, a przewodnicy alpejscy prowadząc grupy ski-tourowe wyposażają w ABS swoich klientów.

Obecnie, gdy ski-turing i freeride są coraz to bardziej popularne, system ABS daje dużo większe szanse na szczęśliwy powrót z gór. Musimy jednak pamiętać, że system ten nie zwalnia nas z zachowania ostrożności opartej na wiedzy, doświadczeniu i aktualnych komunikatach o zagrożeniu lawinowym. 

Lesław Riemen – Ratownik TOPR, członek Komisji Lawinowej IKAR<sup>2

· 1- 89% lawin są to lawiny deskowe z suchego śniegu.
· 2 -IKAR – Międzynarodowa Komisja Ratownictwa Alpejskiego</sup>


Góry, nr 11 (150) listopad 2006

(kg)