IŚW „Nasze Skały” – uwagi do przebiegu wariantów linii kolejowych na terenie Jury

 

 

W Polsce wspinaczką skalną zajmuje się około 50-70 tys. osób. Kilka tysięcy zrzesza się w 81 klubach Polskiego Związku Alpinizmu (narodowy związek sportowy). IŚW „Nasze Skały” reprezentuje zarówno wspinaczy zrzeszonych w PZA, jak i pozostałe osoby uprawiające wspinaczkę w Polsce.

 

Orientacyjne przedstawienie poszczególnych wariantów w Strategicznym Studium Lokalizacyjnym Inwestycji Centralnego Portu Komunikacyjnego (przerywane linie na mapach topograficznych, bez szczegółowego opisu) linii kolejowych 111 i 113 na terenie województw śląskiego i małopolskiego, niestety nie pozwala na jednoznaczne, z wymaganą do rzeczowej oceny dokładnością, zorientowanie torów kolejowych w terenie, tym niemniej, po wnikliwej analizie, uważamy że wszystkie zaproponowane lokalizacje naruszają zasadę zrównoważonego rozwoju, swoim przebiegiem ingerując, lub bezpośrednio czy pośrednio wpływając na:

 

- tereny cenne przyrodniczo, w tym prawnie chronione (parki krajobrazowe, obszary natura 2000, rezerwaty przyrody, itp.)

- tereny rekreacyjne i turystyczne – wyżyny, wzgórza, lasy, zbiorniki i cieki wodne, jaskinie oraz rejony wspinaczkowe

- ostoje zwierząt i korytarze ekologiczne

- tereny o ustalonej strukturze urbanistycznej.

 

 

I tak, przykładowo, w województwie śląskim:

 

- Wariant pomarańczowy rozcina Park Krajobrazowy Orlich Gniazd, przebiega przez cenne ostoje ptactwa nad rzeką Krztynia i zbiornikiem Siamoszyce;

- Wariant jasnoniebieski przebiega przez cenne ostoje ptactwa nad rzekami Sztoła, Biała, Biała Przemsza, Potok Błędowski, Krztynia, przecina skalne wzgórza wapienne m.in. Kromołowiec, Wielkanocne, Piaskowe, Góra Chełmy.

- Wariant zielony rozcina chroniony obszar Pustyni Błędowskiej (PLH 120014), skalne pasmo Smoleńsko-Niegowonickie, obszar Natura 2000 Ostoja Środkowojurajska.

- Również wariant granatowy rozcina chroniony obszar Pustyni Błędowskiej (PLH 120014).

 

Powyższe warianty ingerują ponadto w zwartą zabudowę historycznych miasteczek i małych miejscowości, np. Bukowno, Krzykawka, Błędów, Niegowonice, Rokitno Szlacheckie, Fugasówka, Skarżyce, Piaseczno, Lgota Murowana, Rodaki, Ryczów, Giebło i inne.

 

W województwie małopolskim ingerencja w tereny przyrodnicze i zurbanizowane jest równie dotkliwa, naruszając status quo obszarów chronionych – m.in. Dolinek Jurajskich (PLH120005), oraz parków krajobrazowych: Dolinki Krakowskie i Orlich Gniazd. I tak, przykładowo:

 

- Wariant granatowy przebiega przez teren ostańców wapiennych (Żytnie Skały, Wzgórze 502) i dalej w pobliżu Ojcowskiego Parku Narodowego.

- Wariant zielony rozcina Dolinę Bolechowicką, Dolinę Kluczwody, Dolinę Będkowską i Dolinę Szklarki.

- Wariant jasnoniebieski przecina  Dolinę Będkowską,  Dolinę Szklarki oraz Dolinę Racławki.

 

Propozycje kolidują z ustaloną i historyczną zabudową miast – Krakowa (m.in. konflikt z przebiegiem trasy wolbromskiej oraz z budową III etapu szybkiego tramwaju w Krakowie na odcinku Krowodrza Górka - Górka Narodowa), Zabierzowa, Wielkiej Wsi, Białego Kościoła, Bębła, Jerzmanowic, Olkusza, Łaz, Zelkowa, Więckowic, Czubrowic, Szklar i innych.

 

 

Podkreślamy, że obszary, przez które „wrysowano” poszczególne warianty są zróżnicowane morfologicznie i hipsograficzne, czego nie oddają w pełni mapy topograficzne  - powstanie linii kolejowej na każdym z nich wymagałoby ogromnego nakładu prac związanych z budową obiektów inżynieryjnych – mostów, estakad, wiaduktów, tuneli, przepustów, przebić. itp. co, poza zwiększonymi kosztami inwestycji, doprowadzi do zmian terenowych i bezpowrotnie zniweczy zasoby krajobrazowe oraz kulturowe Wyżyny Krakowsko Częstochowskiej oraz jej otuliny.

 

Na skałach i w dolinach jurajskich Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej znajduje się 47 ze 160 rejonów wspinaczkowych Polski; lokalizacje proponowanych linii kolejowych naruszają bezpośrednio wiele z nich, do kolejnej części utrudnią lub uniemożliwią dostęp.  Wśród najbardziej zagrożonych projektowaną inwestycją rejonów wspinaczkowych należą: Żytnie Skały, Grodzisko (Wzgórze 502), Słoneczne Skały, Dolina Będkowska, Dolina Kobylańska, Dolina Szklarki, Dolina Racławki, Straszykowe Skały, Kromołowiec, Reniferowa Skała, Skały Ryczowskie, Skała z Krzyżem, Góra Chełm.

 

Zmiany krajobrazowe powstałe w następstwie prac przy budowie proponowanych linii kolejowych będą ogromne i doprowadzą do niepowetowanej straty walorów turystycznych jednego z najpiękniejszych zakątków Polski.

 

Biorąc powyższe pod uwagę,  Inicjatywa Środowisk Wspinaczkowych „Nasze Skały” PZA opiniuje negatywnie Strategiczne Studium Lokalizacyjne Inwestycji Centralnego Portu Komunikacyjnego w zakresie proponowanych wariantów linii kolejowych dużych prędkości nr 111 i 113 na terenie województw śląskiego i małopolskiego i zwraca się z apelem o ponowne zaprojektowanie linii z uwzględnieniem sytuacji terenowej w kontekście zminimalizowania strat przyrodniczych i kulturowych.

 

Jednocześnie organizacja nasza, w strukturach której znajdują się m.in. fachowcy z dziedzin przydatnych przy projektowaniu i ocenie wpływu na środowisko podobnych inwestycji, deklaruje pomoc na etapie projektowania, opiniowania i realizacji inwestycji.

 

Z poważaniem!

 

Inicjatywa Środowisk Wspinaczkowych Nasze Skały