Projekt „Tatrzańskie Dwutysięczniki” narodził się 20 października 2014 roku podczas spotkania Klubu Górskiego „Wędrowcy” działającego przy Hutniczo-Miejskim Oddziale PTTK w Krakowie. Uczestnicy tamtego spotkania bynajmniej nie myśleli o popularyzowaniu turystyki w Tatrach, bo przecież pasmo to tego nie potrzebuje. Kierowała nimi raczej idea rozproszenia turystyki i rekomendacja mniej popularnych celów tatrzańskich na takiej samej płaszczyźnie z tymi masowo odwiedzanymi.
Początkowo debata grupy projektowej toczyła się wokół koncepcji jednostopniowej odznaki przyznawanej za zdobycie wszystkich tatrzańskich dwutysięczników. Szybko jednak została ona porzucona. Wiadomo powszechnie, że tatrzańskie środowisko wysokogórskie stawia wysokie wymagania od sympatyków wędrówek, a rozpiętość występujących trudności technicznych jest znaczna w zależności od parametrów górskiego szczytu. Dla wielu wielbicieli Tatr satysfakcjonującym osiągnięciem jest już wejście na łatwiejszy technicznie dwutysięcznik o obłych, halnych zboczach. Nie każdy też ma predyspozycje, czy też emocjonalną potrzebę zdobywania trudnodostępnych skalnych kulminacji na miarę np. Orlej Perci. Nikt nie chciałby nakłaniać do podejmowania wyzwań ponad posiadane możliwości, predyspozycje, czy doświadczenie turystyczne. W zamyśle odznaka ma koronować przyjemność wędrowania szerokim rzeszom miłośników tatrzańskich szlaków, o różnym stopniu zaawansowania turystycznego. Zamysł taki wyrażają trzy stopnie odznaki.
Pierwszy stopień odznaki jest osiągalny praktycznie dla każdego turysty. Wystarczy wejść na 20 dowolnie wybranych dwutysięczników dostępnych ze szlaków turystycznych. Istnieje wiele możliwości planistycznych w tym zakresie, pozwalających na zdobycie w ciągu jednego dnia spokojnej wędrówki nie jednego, a kilka dwutysięczników np. wędrując przez Czerwone Wierchy zaliczymy cztery dwutysięczniki. Gdyby komuś udało się zaplanować jeszcze cztery podobne trasy, obejmujące taką samą liczbę dwutysięczników, to już po pięciu dniach może być zdobywcą brązowej odznaki „Tatrzańskie Dwutysięczniki”. Podkreślić jednak należy, iż projekt „Tatrzańskie Dwutysięczniki” w żadnym wypadku nie ma wymiaru sportowej rywalizacji. Nie można oczywiście nikomu zabronić tego, że zapragnie być pierwszym, drugim, trzecim, czy najszybszym. Zawsze trzeba mieć to na względzie, że Tatry to nie tylko piki do zdobywania, ale również unikatowy w skali światowej zespół przyrody, wpisany do Światowego Rezerwatu Biosfery – godny zarówno uwagi, jak i poszanowania ze strony każdego odwiedzającego. Przypomina o tym projekt odznaki.
Na odznace widnieją wizerunki dwóch najwyższych tatrzańskich szczytów dostępnych ze szlaków turystycznych, reprezentujące terytoria dwóch narodów, które dzielą między siebie piękno Tatr: po prawej pod słowacką flagą piętrzy się Krywań, zaś po lewej pod flagą polską wznoszą się Rysy. Szczyty te są tłem dla tatrzańskiej przyrody. Przed nimi mamy dwie szarotki alpejskie, roślina powszechnie uznawana za symbol Tatr. Powyżej tatrzańskich wierchów wzbija się orzeł przedni – „To je honorny ptak! To je wirchowy ptak!” – prawił o nim niegdyś Jan Krzeptowski Sabała. Ten niegdysiejszy król tatrzańskich przestworzy został wyparty przez człowieka do ostatniego gniazdowiska. Chcielibyśmy, aby projekt „Tatrzańskie Dwutysięczniki” przypominał o tym, co niebawem może zniknąć z naszych wspaniałych Tatr... czy będą wówczas też takie wspaniałe. Całość ujęta jest w łagodnym zarysie owalu, symbolizującego harmonijną i symbiotyczną współzależność całej tatrzańskiej przyrody, która jest jak jeden organizm, a brak choćby jej jednego ogniwa wpłynąć może na unicestwienie innego. To istotne przesłanie szczególnie dziś, kiedy przyroda została tak bardzo zdominowana przez człowieka, dlatego wszystkich sympatyków Tatr zachęcamy do wszechstronnego spojrzenia na te jedyne w swoim rodzaju góry, z całych Karpat najwyżej sięgające niebu. Pokazujmy innym, nie tylko poprzez odznakę, jak być prawdziwym miłośnikiem gór, a nie pogromcą.
Regulamin odznaki wyznacza punkty, które zdobywać można tylko wyznaczonymi szlakami turystycznymi, przestrzegając przepisów obowiązujących po obu stronach granicy. Nie zawsze szlaki te są dostępne dla turystyki. Mogą być okresowo wyłączone ze względu na konieczność remontu. Po polskiej stronie niektóre szlaki są zamykane na okres zimowy. Z kolei po stronie słowackiej w okresie od 1 listopada do 15 czerwca zamykane są wszystkie szlaki powyżej schronisk (otwarte są jedynie szlaki dojściowe do czynnych schronisk). Oznacza to, że nie można wtedy przekraczać granicy państwowej w miejscu łączenia się polskich i słowackich szlaków. Wynikają z tego okresowe ograniczenia w możliwości dotarcia do wyznaczonych punktów szczytowych, a względy bezpieczeństwa są najważniejsze. Regulamin odznaki podchodzi do tych kwestii rygorystycznie oraz wymaga przestrzegania podczas wędrówek zasad bezpiecznego i racjonalnego uprawiania turystyki górskiej, a także prawidłowego poruszania się w obszarze transgranicznym oraz na terenach objętych ochroną parków narodowych znajdujących się po obu stronach granicy. Mając na uwadze czasowe ograniczenia w dostępności szlaków regulamin odznaki nie nakłada limitu czasu zdobywania dwutysięczników. Również czas funkcjonowania projektu nie został ograniczony, tak by każdy miał szansę w nim zaistnieć w dowolnym, dla siebie wygodnym czasie i terminie.
Organizatorzy projektu pozostawiają sporo swobody w sposobach poświadczania zdobywanych tatrzańskich dwutysięczników, dając jednocześnie szerokie możliwości w planowaniu tras wędrówek, które mogą omijać typowe punkty poświadczeń, czyli schroniska dysponujące stosownym stemplem (pieczątką). Zazwyczaj jednak schroniska położone są przy szlakach dojściowych prowadzących nierzadko do wielu punktów szczytowych zaliczanych do odznaki, stanowiąc właściwe miejsce do uzyskania stosowanego poświadczenia dla wszystkich tych punktów. Rozwiązanie takie opiera się oczywiście na zaufaniu do uczestników projektu (tak samo zresztą jest w przypadku wielu innych podobnych projektów np. koron górskich). Udokumentowanie w postaci wykonanej fotografii, uwidaczniającej uczestnika i charakterystyczny element zdobytego szczytu lub przełęczy (np. przy tablicy z nazwą szczytu lub przełęczy) mogłoby być najbardziej wiarygodnym poświadczeniem, ale zrezygnowano z obligatoryjności takiego stosowania. Zakłada się, że każdy kto zdecyduje się zdobywać szczyty w ramach projektu „Tatrzańskie Dwutysięczniki” robi to dla siebie, a to jak to zrobi weryfikować będzie ostatecznie jego sumienie.
Każdego zdobywcę odznaki „Tatrzańskie Dwutysięczniki”, dowolnego stopnia, czeka Panteon Zdobywców, na którym będzie uwieczniony dla potomności – nie tylko z imienia i nazwiska, kraju i miejscowości zamieszkania, ale również poprzez prezentację wizerunku o ile dostarczy stosowną fotografię (np. drogą mailową, albo dołączając ją do książeczką odznaki przesyłanej do weryfikacji). Tatrzańskie Dwutysięczniki czekają na swoich zdobywców. Sympatyków tej inicjatywy zapraszamy do grupy dyskusyjnej otwartej na platformie FB pod nazwą „Tatrzańskie Dwutysięczniki”. Zachęcamy do dzielenia się doświadczeniem i wrażeniami z tatrzańskich szlaków. Niech Wam sprzyja pogoda, a czar Tatr niesie lekko po górskich szlakach.
REGULAMIN
Tatry od lat fascynują ducha, przyciągają swoją wyjątkowością i mistyką. Historia zdobywania Tatr i powszechnej turystyki w tym najwyższym paśmie całych Karpat jest już długa i bogata. W dzisiejszych czasach Tatry cieszą się ogromną popularnością, ale popularność dostępnych szlaków jest dość zróżnicowana. Niektóre cele są odwiedzane masowo, a niektóre rzadziej. Projekt „Tatrzańskie Dwutysięczniki” systematyzuje tatrzańskie wędrówki oraz nakłania ku mniej popularnym celom (nie koniecznie trudniejszym).
Uprzedzamy jednak, że podjęcie się projektu „Tatrzańskie Dwutysięczniki” wymaga od uczestnika obycia w turystyce górskiej, umiejętności bezpiecznego poruszania się w terenie wysokogórskim, bowiem obejmuje on najwyższe i najtrudniejsze tatrzańskie szczyty, jak też przełęcze, do których prowadzą znakowane szlaki turystyczne. Nawet w dobrych warunkach pogodowych wędrówka do tych miejsc wymagać będzie respektu i rozwagi, przezwyciężania własnych słabości.
Bądźmy też świadomi tego, iż wędrując tatrzańskimi szlakami poznawać będziemy zarówno wyjątkowość Tatr, ale i zagrożenia, które mogą tą wyjątkowość zniszczyć. Tatry są jednymi z najmniejszych gór wysokich na świecie, a mimo to wciąż stanowią jedyny w swoim rodzaju, unikatowy w skali światowej zespół przyrody, wpisany do Światowego Rezerwatu Biosfery. Miejmy to na uwadze podczas wędrówek, bo to od nas wszystkich (nie tylko od przyrodników i ekologów) zależy jak długo będziemy się cieszyć tym co tak bardzo kochamy.
Sympatykom prawdziwej górskiej przygody życzymy wielu pozytywnych wrażeń na tatrzańskich szlakach.
Marek Filipiak, Marek Szala
Regulamin Odznaki „TATRZAŃSKIE DWUTYSIĘCZNIKI”
I. Postanowienia wstępne.
1. Odznaka „Tatrzańskie Dwutysięczniki” jest odznaką regionalną ustanowioną w 2015 roku przez Hutniczo-Miejski Oddział PTTK w Krakowie. Nadzór nad nią sprawuje Komisja Turystyki Górskiej Zarządu Hutniczo-Miejskiego Oddziału PTTK w Krakowie.
2. Celem odznaki jest nakłonienie do kompleksowego spojrzenia na Tatry, ich piękno i unikatowość oraz metodycznego podejścia do poznawania ich wartości przyrodniczej.
3. Odznaka „Tatrzańskie Dwutysięczniki” obejmuje najwyższe tatrzańskie szczyty mające, co najmniej 2000 m n.p.m. wysokości, na które można wejść znakowanymi szlakami turystycznymi (na wierzchołek, jak też w jego pobliże w zależności od przebiegu szlaku). W projekcie ujęto również przełęcze będące kulminacyjnym punktem przebiegu szlaku (w takim przypadku nie ma już szlaków prowadzących powyżej takiej przełęczy).
II. Zasady zdobywania odznaki.
1. Odznakę może zdobyć każdy, bez względu na obywatelstwo, wiek, członkostwo w organizacji turystycznej.
2. Odznaka posiada trzy stopnie:
a) brązowa - przyznawana za dokonanie wejść na 20 różnych szczytów lub przełęczy, dowolnie wybranych spośród wyznaczonych;
b) srebrna - przyznawana za dokonanie wejść na 35 różnych szczytów lub przełęczy, dowolnie wybranych spośród wyznaczonych;
c) złota - przyznawana za dokonanie wejść na wszystkie wyznaczone szczyty i przełęcze.
3. Podczas weryfikowania odznaki uwzględniane są szczyty i przełęcze zdobyte od dnia 1.04.2015 roku. Czas zdobywania kolejnych szczytów i przełęczy jest nieograniczony.
4. Wyznaczone szczyty i przełęcze mogą być zdobywane indywidualnie lub zespołowo w ramach wycieczek organizowanych przez organizacje turystyczne i inne podmioty (np. szkoły, zakłady pracy).
5. Odznakę można zdobywać równocześnie z innymi odznakami turystycznymi (np. GOT).
6. Podczas wędrówek należy przestrzegać zasad bezpiecznego i racjonalnego uprawiania turystyki górskiej, prawidłowego poruszania się w obszarze transgranicznym oraz na terenach objętych ochroną parków narodowych znajdujących się po obu stronach granicy.
7. Każdy uczestnik projektu „Tatrzańskie Dwutysięczniki” ma pełną świadomość ryzyka związanego z uprawianiem turystyki górskiej i podejmuje go na własną odpowiedzialność, biorąc pod uwagę w szczególności posiadane umiejętności, kondycję, wiek, a także trudność szlaków turystycznych, panujące na nich warunki i pogodę.
8. Wszelkie koszty związane ze zdobywaniem odznak ponosi uczestnik.
III. Poświadczenia.
1. Poświadczenia zdobycia szczytów i przełęczy do odznaki „Tatrzańskie Dwutysięczniki” gromadzi się na odpowiednich stronach Książeczki Odznaki „Tatrzańskie Dwutysięczniki”, z podaniem daty wejścia i trasy wędrówki.
2. Poświadczeniami są pieczątki najbliższego obiektu turystycznego, czytelne podpisy przewodników, przodowników turystyki górskiej, ratowników górskich, instruktorów PZA, strażników parków narodowych, kierowników wycieczek. Podpisy powinny być uzupełnione numerem legitymacji i pieczątką (w przypadku posiadania). Za poświadczenia uważa się również fotografię uwidaczniające ubiegającego się o odznakę wykonaną w charakterystycznym miejscu zdobytego szczytu lub przełęczy (np. przy tablicy z nazwą szczytu lub przełęczy).
3. Książeczka Odznaki „Tatrzańskie Dwutysięczniki” winna być opisania na odpowiedniej stronie danymi jej posiadacza.
4. Książeczki Odznaki „Tatrzańskie Dwutysięczniki” można nabyć w Hutniczo-Miejskim Oddziale PTTK w Krakowie.
IV. Weryfikacja.
1. Podstawą weryfikacji odznaki „Tatrzańskie Dwutysięczniki” jest Książeczka Odznaki „Tatrzańskie Dwutysięczniki” z zebranymi poświadczeniami zdobycia poszczególnych szczytów (przełęczy).
2. Ubiegający się o odznakę „Tatrzańskie Dwutysięczniki” przedstawia Książeczkę Odznaki „Tatrzańskie Dwutysięczniki” z zebranymi poświadczeniami do weryfikacji Komisji Turystyki Górskiej Zarządu Hutniczo-Miejskiego Oddziału PTTK, 31-751 Kraków, ul. Bulwarowa 37, bądź przesyła ją pocztą dołączając zaadresowaną kopertę zwrotną ze znaczkiem pocztowym.
3. Weryfikujący ma prawo przeprowadzenia rozmowy z ubiegającym się o odznakę w celu sprawdzenia faktu zdobycia danego szczytu (przełęczy).
4. Po pozytywnym zweryfikowaniu fakt ten potwierdza się w oznaczonym miejscu Książeczki Odznaki pieczątką stwierdzającą przyznanie Odznaki „Tatrzańskie Dwutysięczniki” oraz pieczątką Komisji Turystyki Górskiej Zarządu Hutniczo-Miejskiego Oddziału PTTK w Krakowie i podpisem osoby upoważnionej do weryfikacji.
5. Zweryfikowana Książeczka Odznaki „Tatrzańskie Dwutysięczniki” stanowi legitymację uprawniającą do nabycia tej odznaki oraz jej noszenia.
6. Odznakę można nabyć w Hutniczo-Miejskim Oddziale PTTK w Krakowie. Fakt nabycia odznaki ewidencjonowany jest w Książeczce Odznaki „Tatrzańskie Dwutysięczniki”.
7. Zdobywca Odznaki „Tatrzańskie Dwutysięczniki” wyraża zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych (zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami o ochronie danych osobowych) wymaganych przy weryfikacji do odznaki, a także na potrzeby ewidencji jej zdobywców. Zdobywca odznaki „Tatrzańskie Dwutysięczniki” wyraża również zgodę na publikację w panteonie zdobywców tej odznaki:
swojego imienia i nazwiska,
kraju i miejscowości zamieszkania,
daty zdobycia odznaki,
fotografii (jeśli zdobywca ją dostarczy).
V. Przepisy przejściowe i końcowe.
1. Wszelkie wątpliwości, które mogą wyniknąć z interpretacji niniejszego regulaminu, rozstrzyga Komisja Turystyki Górskiej Zarządu Hutniczo-Miejskiego Oddziału PTTK w Krakowie.
2. Wszelkie materiały (w tym Książeczki Odznaki) i informacje związane z odznaką „Tatrzańskie Dwutysięczniki” można uzyskać w Hutniczo-Miejskim Oddziale PTTK, 31-751 Kraków, ul. Bulwarowa 37.
3. Niniejszy regulamin został zatwierdzony na posiedzeniu Prezydium Zarządu Hutniczo-Miejskiego Oddziału PTTK w Krakowie w dniu 5 grudnia 2014 r.