2025-09-19

Najwspanialsze trasy w Tatrach z przewodnikiem - część 3

W tym numerze GÓR kontynuuję opisy tras, które moim zdaniem zasługują na miano najwspanialszych. Według mojej definicji piękna. Są więc dzikie i różnorodne, oferują spektakularne widoki oraz pozwalają odkrywać nieznane zakątki tych gór – nie tylko szczyty, ale też doliny, stawy czy wodospady. Na wszystkich poradzi sobie doświadczony turysta prowadzony przez uprawnionego przewodnika tatrzańskiego. Zdobywanie ścian zostawmy wspinaczom, a ja zapraszam do cudownego świata nieznanych, bo pozaszlakowych Tatr.

Dolina Rówienki

JAWOROWY SZCZYT (JAVOROVÝ ŠTÍT, 2417 M) I MAŁY JAWOROWY SZCZYT (MALÝ JAVOROVÝ ŠTÍT, 2385 M)

Jaworowy Szczyt jest wybitny i potężny, ale to Mały Jaworowy Szczyt jest ważniejszy topograficznie, gdyż stanowi zwornik dla długiej bocznej grani, w której znajdują się Jaworowe Turnie, Jaworowe Wierchy i Szeroka Jaworzyńska. Obydwa leżą w środkowej części Grani Głównej Tatr. Panoramy z nich są piękne, co zresztą już w 1908 roku docenił Mieczysław Karłowicz: „Ze szczytu mam widok tak czarowny, że nie mogę się od niego oderwać. Bo i sam w sobie widok z Jaworowego jest jednym z najpiękniejszych w Tatrach”. Wśród dziesiątków szczytów, które dostrzeżemy z wierzchołka, zwracają uwagę potężny Lodowy Szczyt i wysmukła piramida Pośredniej Grani. Równie piękny, niczym z lotu ptaka, jest widok na ostrą jak brzytwa grań Ostrego Szczytu.

Natomiast Mały Jaworowy Szczyt zawsze będzie się nam, Polakom, kojarzył z tragedią, która wydarzyła się tu w sierpniu 1910 roku. „Przy próbie pierwszego przejścia północnej ściany miała miejsce podwójna tragedia i jedna z najbardziej dramatycznych wypraw ratunkowych. Dwaj taternicy, Stanisław Szulakiewicz i Jan Jarzyna, w dniu 5 sierpnia 1910 roku pokonali ponad połowę ściany, gdy prowadzący Jarzyna odpadł, pociągając za sobą asekurującego Szulakiewicza. Lina jednak zaczepiła się obok platformy, na którą udało się wydostać obydwu wspinaczom. Szulakiewicz odniósł poważne obrażenia uniemożliwiające zejście, więc Jarzyna zabezpieczył towarzysza, samotnie zszedł ścianą i zawezwał pomoc z najbliższego telefonu znajdującego się przy Morskim Oku. Wyprawa TOPR-u kierowana przez Mariusza Zaruskiego (dwa zespoły składające się z pięciu ratowników) dotarła pod ścianę o świcie 6 sierpnia, kiedy to pogoda załamała się całkowicie. Zaczął padać ulewny deszcz przeplatany śniegiem. Zaruski po kilku próbach zarządził odwrót, ale Klimek Bachleda nadal samotnie próbował dotrzeć do poszkodowanego. Niestety, runął wraz z kamieniami w rejonie Wyżniej Rówienkowej Przełęczy. Ciało Szulakiewicza zostało zniesione dopiero 10 sierpnia, natomiast Klimka Bachledy – 15 sierpnia” – tak wspomina zdarzenie Witold Henryk Paryski.

Proponowana przeze mnie trasa wejścia składa się z trzech części, które w przewodniku Nieznane Tatry opisałem pod numerami 28, 29 i 27. Prowadzi z Doliny Staroleśnej, z rejonu Siwych Stawów, na Jaworowy Szczyt, a następnie na Mały Jaworowy Szczyt. Przejście całości zajmuje około sześciu godzin, a trudności wynoszą zaledwie 0+.

Wracając, z przełęczy Zawracik Rówienkowy schodzimy uciążliwe, po usypujących się piargach, do Doliny Staroleśnej. Inną opcją było zejście do pięknej Doliny Rówienki – dzikiej i kolorowej, ale obecnie znajdującej się w ścisłym rezerwacie. Płynie przez nią Rówienkowy Potok, tworzący dwa małe wodospady – Wyżnią i Niżnią Rówienkową Siklawkę. Z kolei na tarasie Skrajnych Rówienek jest grupa malutkich (nieraz całkowicie wysychających) Rówienkowych Stawków.

Widok z Doliny Staroleśnej na Jaworowe Szczyty

ŻŁOBISTY SZCZYT (ZLOBIVÁ, 2433 M), RUMANOWY SZCZYT (RUMANOV ŠTÍT, 2428 M) I GANEK (2465 M)

To grupa szczytów leżących obok siebie w środkowej części Grani Głównej Tatr Wysokich. Najtrudniej dostępny jest Żłobisty. Droga na niego jest dość skomplikowana i „nieco trudna” (I). Z kolei wejście na Rumanowy Szczyt i Ganek ocenione jako „łatwe” (0+) i dość proste nawigacyjnie. Znawca Tatr, Włodzimierz Cywiński, w jednym z numerów GÓR właśnie Żłobisty Szczyt wybrał jako najwspanialszy cel dla turystów wysokogórskich. Zgadzam się z tą opinią, bo jest to potężna i wymagająca góra, z trochę zawikłaną, ale za to bardzo ciekawą i dającą satysfakcję trasą.

Wyprawę na te wierzchołki można potraktować jako całość lub podzielić na dwie części: oddzielnie wejść na Żłobisty Szczyt, a na kolejnej wyprawie – na Rumanowy i Ganek. Ja przeszedłem obie opcje. Za pierwszym razem, pod opieką Vlada Tatarki odwiedziłem tylko Żłobisty, by następnie kontynuować na Wysoką. Podczas drugiej wycieczki weszliśmy z Kuro (ratownikiem HZS) na wszystkie trzy opisane tu szczyty.

Droga na nie zaczyna się w Dolinie Złomisk, która wraz z wieloma wznoszącymi się nad nią wierzchołkami stanowi główne centrum łatwych wspinaczek dla turystów z przewodnikami. Można z niej wejść, oprócz wymienionych powyżej celów, również na Siarkana, Koronę Wysokiej, szczyty i przełęcze Żelaznych Wrót oraz na Zmarzły Szczyt. Kiedyś ścieżka wiodąca do Doliny Złomisk była znakowana i teraz jest dobrze widoczna, a w dolnej części ma mostek na potoku. Wyżej znajdziemy kilka koleb i stawów: Zmarzły Staw, Rumanowe Stawki i urocze Smocze Stawy w najdzikszej części, czyli w Dolince Smoczej.

W przewodniku Nieznane Tatry proponowana wycieczka zaczyna się trasą numer 151 i wiedzie nią aż do środkowego piętra Doliny Złomisk, czyli Złomiskiej Równi. Dalej podchodzimy (145) na Żłobisty Szczyt, skąd schodzimy i górnym trawersem podążamy na Rumanowy Szczyt (140). Zejście z jego wierzchołka wyznacza nam trasa 142 – na Gankową Przełęcz, z której czeka nas krótkie już podejście na szczyt Ganku (139). Do Rumanowych Stawków wracamy trasą 141, a niżej, do Popradzkiego Stawu, schodzimy tak, jak na początku wycieczki. W sumie to około ośmiu godzin wędrowania poza szlakami.